Hedef tarih: Temmuz 2025
Ünlü siyaset felsefecisi Fukuyama'dan, sağdan ve soldan liberalizme yöneltilen eleştiriler hakkında kısa bir kitap.
Klasik liberalizm bir kriz içinde.
Avrupa’daki din ve milliyetçilik savaşlarının ardından şekillenen liberalizm; bireysel özgürlük, hukukun üstünlüğü ve eşitlik ilkelerine dayanan, farklı toplumsal yapılarla uyumlu bir yönetim anlayışıdır. Bireylerin hayat tarzlarını devlet müdahalesi olmaksızın sürdürebilmesini esas alır.
Liberalizmin kendi ilkelerine her zaman sâdık kalmadığı bir gerçek. Kimlerin evrensel haklara sahip sayılacağı yüzyıllar boyunca tartışma konusu oldu. Ancak zamanla bu çember genişledi; kadınları, siyahîleri, LGBTQ+ bireyleri ve diğer dışlanan grupları da kapsar hale geldi. Buna rağmen muhafazakârlar, liberalizmin ortak değerleri aşındırdığı görüşünü sürdürüyor.
Fukuyama’ya göre bugün liberalizmin ilkeleri her iki cepheden de aşırı yorumlarla sarsılıyor: Neoliberaller ekonomik özgürlüğü putlaştırıyor; ilerici çevreler ise siyasal tahayyüllerini bireyler arası ortaklıklardan çok kimliğe dayandırıyor. Sonuç: toplumsal çözülme ve demokrasi üzerinde artan bir baskı.
Liberalizm ve Karşıtları, günümüzün siyasî gerilimlerini berrak bir dille analiz ederken, 21. Yüzyıl için güncellenmiş bir liberalizmin imkânını savunuyor.
“[Liberalizm ve Hoşnutsuzlukları], nadir rastlanan bir kitap: Siyasal kuramdan yola çıksa da gerçek siyasette etkili olma potansiyeli taşıyor… Fukuyama’nın anlatımı berrak ve düşünsel olarak son derece net.”
━ Joe Klein, New York Times Book Review
“Son derece etkileyici ve ustalıkla kaleme alınmış parlak bir eser.”
━ Seamus Flaherty, Quillette
“Liberal özgürlük ve çoğulculuğa yönelik zarif, ölçülü ve güçlü bir savunma. Net bir dille yazılmış bu kısa ama kapsamlı kitap, Fukuyama’nın insanlık tarihini şekillendiren siyasal düşünce ve sistemler üzerine yıllardır sürdürdüğü derinlemesine çalışmaların bir ürünü. Farklı ideolojik kesimlerden siyasetçilerin ve düşünce insanlarının mutlaka tartışması gereken bir metin.”
━ John Halpin, Washington Monthly
“Mutlaka okunmalı… Akademik derinliği kadar erişilebilir anlatımıyla da öne çıkan bu kitap, günümüzün siyasal iklimini anlamak isteyen herkes için değerli bir kaynak.”
━ Library Journal
“Sağdan ve soldan gelen eleştiriler karşısında liberalizmin konumunu dengeli ve güçlü bir şekilde değerlendiriyor… Açık, dikkat çekici ve etkileyici bir analiz. Liberalizmin nasıl rayından çıktığını ve nasıl yeniden kendi ideal çizgisine dönebileceğini net biçimde ortaya koyuyor.”
━ Publishers Weekly
“Fukuyama’nın yaklaşımı baştan sona demokratik bir bakış açısına dayanıyor… Hacmi küçük ama savunduğu değerler güçlü; liberal ilkelerin ve yönetim biçimlerinin neden hâlâ yaşamsal önemde olduğunu sarsıcı biçimde hatırlatıyor.”
━ Kirkus Reviews (yıldızlı yorum)
“Zamanlaması yerinde, anlatımı berrak, çözümlemeleri güçlü… Kitabın en büyük başarısı, kavramları açık bir şekilde tanımlarken uygulamadaki zorlukları da göz ardı etmemesi. Liberal düşüncenin bazı yönlerinin nasıl kendi içinde tıkanmaya sürüklendiğini ustalıkla gösteriyor.”
━ Andrew Anthony, The Guardian