İnsan ve Yurttaş Hakları Bilgidergesi Üzerine

“1789 Fransız Devrimi’nin yaygın şekilde Rousseaucu yaklaşımdan beslenmiş olduğu gerçeğine rağmen, Fransız İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi’nin beklenmedik surette Amerikan hak bildirgelerinin ve dolayısıyla Hollanda ve İngiltere deneyimlerinin izini takip ettiği görülmektedir. Zira, Amerikan hak bildirgelerinin 1215 Magna Carta'dan başlayarak ortaya çıkmış bir dizi İngiliz hak bildirgesinin geleneğine dayandığı dikkate alınmalıdır. Georg Jellinek'in elinizdeki küçük, ancak çok önemli eseri, bu iddiayı dile getiren ilk çalışmadır. Buradaki dikkati çeken husus, birbirine düşman ülkelerin birbirlerinin deneyimine ortak olma paradokslarının, ancak burjuva devrimlerinin, ulusal plandaki siyasal gelenekleri aşan şekilde, yeni bir evrenselliğin ilk basamağını oluşturduğunun anlaşılmasıyla aşılabilir olduğudur. Hukuk ve politika alanlarındaki deneyimlerin farklı ülkelerin devrimci liderleri ve sınıflarınca paylaşılması ve ortak değerlere dönüştürülmesi modernleşmenin çok önemli bir boyutudur.” -Prof. Dr. Mehmet Tevfik Özcan-